Θάνατος ανήλεος— το παιδί λαχάνιασε για αέρα. Της κλείσανε τα μάτια της φόρεσαν το σάβανο την λούσανε λεβάντα τριαντάφυλλα και γιασεμιά κρίνοι και δεντρολίβανο θρήνοι και χλωμά κεριά. Η θλίψη όμως είναι πλανερή· κοιμάται, φωνάζει ο κόσμος. Μα το κορίτσι έφυγε. Ποτέ της δεν θα ακούσει πια το κλάμα της μαμάς ούτε ποτέ της δεν θα δει το δάκρυ του μπαμπά. Σβήνει το φως του αυγερινού λίγο ψωμί μια φούχτα χώμα ένα ποτήρι λάδι και σ’ ένα άνοιγμα της γης χάνεται πια στην αγκαλιά του Άδη.
Ένα ποίημα στη σειρά Δεκατρείς Mεταξωτές Mπαλάντες
Read the English version of this poem at The Funeral
Λίγα λόγια για το ποίημα…
Η Ταφή, μια Οδυνηρή Ελεγεία Απώλειας και Αποχαιρετισμού - Από τα Ποιήματα Κύπρου
Η "Ταφή," ένα ποίημα θανάτου και πένθους στον κύκλο "Δεκατρείς Μεταξωτές Μπαλάντες," απεικονίζει με υποβλητική ευαισθησία τον αποχαιρετισμό ενός παιδιού, συνδυάζοντας την αίσθηση του πόνου με τον βαρύ φόρτο της παράδοσης. Οι στίχοι του αποκαλύπτουν μια ατμόσφαιρα γεμάτη θλίψη και πένθος, προσκαλώντας τον αναγνώστη σε έναν κόσμο τελετουργιών και αποχωρισμών που αντικατοπτρίζουν τον χρόνο και τον τόπο.
Το ποίημα, από τη συλλογή Ποιήματα Κύπρου, ξεκινά με την αδυσώπητη επίθεση του θανάτου: "Θάνατος ανήλεος—το παιδί λαχάνιασε για αέρα." Η αδυναμία του παιδιού να ανασάνει εκφράζει με λιτότητα την τελική εξάντληση της ζωής, βυθίζοντας τον αναγνώστη στην αναπόφευκτη πραγματικότητα της ανθρώπινης θνητότητας. Αυτή η αρχή μεταφέρει τον αντίκτυπο της απώλειας με αμεσότητα και δύναμη, οριοθετώντας το σκηνικό ενός πένθιμου αποχαιρετισμού.
Η φροντίδα της μητέρας, που κλείνει τα μάτια του παιδιού και το λούζει με λεβάντα, εκφράζει με τρυφερότητα την ύστατη αγάπη της και τον αποχαιρετισμό της. Αυτή η πράξη προσδίδει μια πνευματική διάσταση στην ταφή, μια τελευταία, ήρεμη αγκαλιά που αντιτίθεται στη βιαιότητα του θανάτου και προσδίδει μια γλυκόπικρη νότα παρηγοριάς και αγάπης.
Με τη χρήση λεπτομερών εικόνων, το ποίημα αναπαριστά αισθητηριακά την ταφική τελετή. Η λεβάντα, τα γιασεμιά, τα κρίνα, το δεντρολίβανο και το θυμίαμα συγκροτούν μια σκηνή όπου τα αρώματα και τα χρώματα γεμίζουν τον χώρο του πένθους. Το φως των κεριών και οι θρήνοι που συνοδεύουν την τελετή συνδέουν τον αναγνώστη με την παράδοση της Ελληνορθόδοξης ταφής, μεταφέροντάς τον σε έναν κόσμο που τιμά και αποχαιρετά τους εκλιπόντες με στοχαστική συγκίνηση.
Στο στίχο "κοιμάται, φωνάζει ο κόσμος," εκφράζεται μια διαχρονική επιθυμία να αμβλυνθεί η οριστικότητα του θανάτου. Το ποίημα φέρνει στην επιφάνεια την ανθρώπινη ανάγκη για ανακούφιση, τη λαχτάρα να φανταστεί κανείς τον θάνατο σαν μια ανάπαυση και όχι σαν ένα απόλυτο τέλος. Αυτή η ελπίδα συνυπάρχει με τον πόνο, δίνοντας μια πτυχή παρηγοριάς που οι πενθούντες μπορούν να κατανοήσουν.
Οι τελευταίοι στίχοι υπογραμμίζουν το αμετάκλητο του θανάτου και την απόλυτη απομάκρυνση. Με “λίγο ψωμί, μια φούχτα χώμα, ένα ποτήρι λάδι,” η σορός ενταφιάζεται και απορροφάται από τη γη, περνώντας στον κύκλο της αιωνιότητας. Οι τελικοί αυτοί στίχοι συμβολίζουν την επιστροφή στη γη και τον κύκλο ζωής και θανάτου που συνδέει την παράδοση με την απώλεια, κλείνοντας τον κύκλο της ζωής με τρόπο συναισθηματικό και παραστατικό.
Ανάλυση των Θεμάτων του Ποιήματος
Τα θέματα της "Ταφής" επικεντρώνονται στο θάνατο, την αγάπη και την παράδοση, καθώς και στον κύκλο της ζωής. Το ποίημα αποτυπώνει τον πόνο της απώλειας αλλά και τη γαλήνη που προσφέρει η φροντίδα των πενθούντων. Η επιθυμία να απαλυνθεί η βαρύτητα του θανάτου είναι ένα καθολικό θέμα που προβάλλει μέσα από τον πόνο του αποχαιρετισμού.
Ανάλυση του Στίχου
Ο στίχος της "Ταφής" είναι λιτός και απέριττος, ενισχύοντας τη δραματικότητα της σκηνής. Οι σύντομες, λιτές προτάσεις προσδίδουν έναν τόνο συγκρατημένης αξιοπρέπειας, που αρμόζει στην ταφή και αντικατοπτρίζει τη σοβαρότητα της περίστασης.
Ανάλυση του Συμβολισμού
Ο συμβολισμός της "Ταφής" συνδέεται βαθιά με τις κυπριακές και ελληνικές παραδόσεις. Η λεβάντα, τα λουλούδια, και το θυμίαμα συμβολίζουν την αγάπη των ζωντανών, ενώ το ψωμί, το λάδι, και το χώμα αποτελούν στοιχεία της παράδοσης που αποχαιρετούν την ψυχή στον άλλο κόσμο.
Κύριες Ποιητικές Εικόνες
Οι ποιητικές εικόνες του ποιήματος αναδημιουργούν τη σκηνή μιας ταφής στην Κύπρο, μεταφέροντας την ατμόσφαιρα του πένθους και την παρουσία των λουλουδιών και των αρωμάτων. Το δεντρολίβανο, το θυμίαμα και το φως των κεριών δημιουργούν έναν χώρο που ενώνει το άτομο με τη συλλογική εμπειρία της απώλειας.
Επίδραση του Θρησκευτικού Συμβολισμού
Ο θρησκευτικός συμβολισμός διαπερνά το ποίημα, ενσωματώνοντας στοιχεία της Ελληνορθόδοξης ταφικής τελετουργίας. Η λεβάντα, το θυμίαμα, και τα αντικείμενα που τοποθετούνται δίπλα στη σορό, προσδίδουν πνευματική διάσταση και συνδέουν το θνητό με το άφθαρτο, παρέχοντας γαλήνη και σεβασμό σε όσους παρακολουθούν την αναχώρηση.
Comments