Ο Θάνατος —ακάλεστος κι ανηλεής— ήρθε ΄να μεσημέρι στα μέσα τού καλοκαιριού.
Μολυβένιος ο ουρανός Μολυβένιος ο ήλιος Μολυβένια η μέρα. Το μικρό κορίτσι με ΄να τάλιρο στο στόμα περιμένει τον βαρκάρη να σαλπάρουν για την Στύγα. Ατέλειωτη η νύχτα δίχως αστέρια και φεγγάρι· χαμόγελα φρικιαστικά, σαγόνια χωρίς χείλη και κρανία δίχως μάτια γυαλίζουν κάτω στο βυθό. Μπροστά της βλέπει όλους που πέθαναν νωρίς— τους προδομένους στον έρωτα χιλιάδες άχαρες παρθένες και μάνες με μικρά παιδιά. Στην Πύλη, ο Άρχοντας καραδοκεί με δώρο ρόδι και νερό. Το κορίτσι τρώει το φρούτο πίνει το νερό της Λήθης κι ο Κέρβερος και οι σκιές μοιρολογούν τον άδικον χαμό της.
Ένα ποίημα στη σειρά Δεκατρείς Mεταξωτές Mπαλάντες
Read the English version of this poem at The Underworld
Λίγα λόγια για το ποίημα…
Ταξίδι στον Κάτω Κόσμο: Εξερευνώντας το Μύθο και τη Θνητότητα | Ποιήματα Κύπρου
"Ο Κάτω Κόσμος," ένα ποίημα από το κύκλο "Δεκατρείς Μεταξωτές Μπαλάντες" εντός της συλλογής Ποιήματα Κύπρου, αναδύει μια ατμόσφαιρα γεμάτη μυσταγωγία και μύθους που εμπνέονται από την ελληνική παράδοση. Οι στοχαστικοί, βαριοί στίχοι φέρνουν στο προσκήνιο ένα αρχαίο ταξίδι στο άγνωστο, μέσα από ένα σκηνικό "μολυβένιο," όπου το φως και το χρώμα έχουν σβήσει, δίνοντας έτσι μορφή στην οριακή εμπειρία του περάσματος από τη ζωή στο θάνατο.
Η πορεία του ποιήματος, τοποθετημένη υπό έναν "μολυβένιο ουρανό" και έναν "μολυβένιο ήλιο," διαμορφώνει έναν τόπο χωρίς ζωή ή χρώμα. Το ποίημα διαποτίζεται από τον ελληνικό μύθο της Περσεφόνης, αποκαλύπτοντας την εικόνα ενός κοριτσιού που, έχοντας στο στόμα της "ένα τάλιρο," περιμένει τον βαρκάρη να ξεκινήσει το ταξίδι της προς τη "Στύγα." Το συμβολικό αυτό νόμισμα, βαθιά συνδεδεμένο με την αρχαία ελληνική μυτηολογία του περάσματος προς τον άλλο κόσμο, ανακαλεί τη σιωπηλή αλλά αναπόφευκτη διάβαση στον κόσμο των σκιών.
Η περιγραφή της διαδρομής του ποταμού γίνεται μέσα από μακάβριες εικόνες "σπασμένων σωμάτων," "σαγονιών χωρίς χείλη," και "κρανίων χωρίς μάτια" που αναδεικνύουν την ατμόσφαιρα του Κάτω Κόσμου. Η σύνδεση με τον μύθο της Περσεφόνης γίνεται πιο εμφανής, καθώς οι σκιές αναδύονται μπροστά από το κορίτσι: "δυστυχισμένες παρθένες," "προδομένοι εραστές," "μητέρες και παιδιά" που "πέθαναν νωρίς"—όλα φαντάσματα, αλληλοσυνδεδεμένα με ιστορίες λύπης και απώλειας.
Στο τέλος, το ταξίδι κορυφώνεται στις μαρμάρινες πύλες όπου ο Κέρβερος, το τρικέφαλο θηρίο, φυλάει την είσοδο του Κάτω Κόσμου. Η μορφή του Άδη περιμένει πέρα από αυτές, γεμάτη δέος και μυστήριο, προσφέροντας στο κορίτσι "ρόδι και νερό" που εμπεριέχουν την ίδια την ουσία της λήθης και του αποχωρισμού. Καθώς το κορίτσι τρώει το ρόδι και πίνει το νερό της Λήθης, συμβολικά εγκαταλείπει τους δεσμούς της ζωής και της μνήμης, καθώς το ποίημα ολοκληρώνει την εικόνα της ηρεμίας που απομένει στην αιώνια ανάπαυση.
"Ο Κάτω Κόσμος," όπως πολλά από τα ποιήματα της συλλογής Ποιήματα Κύπρου, συνυφαίνει στοιχεία της ελληνικής μυθολογίας και του μύθου της Περσεφόνης, δημιουργώντας ένα ποίημα που δονείται από την αίσθηση του απόκρυφου και του άγνωστου. Μέσα από ζοφερά, φασματικά τοπία και μια εμβληματική αναζήτηση πέρα από τα όρια της ζωής, συνθέτει ένα καλειδοσκόπιο της θλίψης και της απώλειας, όπου η μετάβαση στη σφαίρα των νεκρών αποκτά την αίσθηση του αρχαίου θρύλου.
Ανάλυση των Θεμάτων του Ποιήματος
Το κεντρικό θέμα το ποίημα περιστρέφεται γύρω από τη μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο και την πορεία προς το άγνωστο της μετά θάνατον ζωής. Μέσα από μια εξερεύνηση της θνητότητας, το ποίημα αναπτύσσει έννοιες απώλειας και τελειότητας, ενώ αντλεί από την ελληνική μυθολογία για να προσθέσει διαχρονικές αναφορές στην ανθρώπινη σχέση με τον θάνατο.
Ανάλυση του Στίχου
Η δομή του ποιήματος βασίζεται σε λιτή και συνάμα ισχυρή γλώσσα, που προκαλεί εικόνες βαμμένες σε "μολυβένιες" αποχρώσεις. Η επανάληψη του "μολυβένιος" στην αρχή του ποιήματος προσδίδει έναν ρυθμό που φέρει το βάρος του περιεχομένου. Με την προοδευτική ανάπτυξη του θέματος, η γλώσσα αποκτά έναν όλο και πιο οπτικό και συμβολικό χαρακτήρα, εντείνοντας την αίσθηση μυστηρίου στη σκηνή με τον Κέρβερο στις πύλες.
Ανάλυση των Συμβόλων
Στο "Ο Κάτω Κόσμος," τα σύμβολα γεφυρώνουν τον μύθο με την έννοια της θνητότητας. Ο μολυβένιος ουρανός και ήλιος συμβολίζουν έναν κόσμο απαλλαγμένο από ζωτικότητα, ενώ το τάλιρο, ο ποταμός και τα σπασμένα σώματα φέρνουν στην επιφάνεια την ιδέα του θανάτου ως πορείας. Οι μαρμάρινες πύλες και ο Κέρβερος αντιπροσωπεύουν τη μετάβαση ανάμεσα στους δύο κόσμους, ενώ τα φρούτα και το νερό της Λήθης λειτουργούν ως συμβολικές αναφορές στην αποκοπή από τις αναμνήσεις.
Κύρια Ποιητική Εικόνα
Η ποιητική εικόνα που κυριαρχεί είναι έντονα οπτική, με τον μολυβένιο ουρανό, τα κρανία και τα φρικιαστικά χαμόγελα να διαμορφώνουν ένα τοπίο βαρύ και αναπόφευκτο. Το κορίτσι περιβάλλεται από φαντάσματα, συνδέοντας την προσωπική απώλεια με διαχρονικά θέματα μνήμης, προδοσίας και αθωότητας που χάθηκε.
Αντίκτυπος Θρησκευτικού Συμβολισμού
Ο θρησκευτικός συμβολισμός στο ποίημα "Κάτω Κόσμος" συνδέεται με τις ελληνικές δοξασίες για τον θάνατο και τη μετά θάνατον ζωή. Το τάλιρο, η βάρκα και το ταξίδι στο ποτάμι αντικατοπτρίζουν την πίστη στον θάνατο ως μετάβαση που απαιτεί ιερά τελετουργικά. Η παρουσία του Κέρβερου και οι προσφορές του Άδη υπογραμμίζουν το θέμα της μετάβασης από τους δεσμούς της ζωής προς την αιώνια ανάπαυση, υποδεικνύοντας μια αναγνώριση της αρχαίας πίστης για το άγνωστο που βρίσκεται πέρα από τη ζωή.
Comments